آتئیسم چیست؟
نویسنده: شکاک منطق
*********************
باز تکثیر از صفحه :کانون آتئیست ها و اگنوستیک ها ی ایران 
پیمان پایدار 
********************

آتئیسم در حالت کلی به معنای نپذیرفتن و باور نداشتن هرگونه خدا یا آفریدگار یا حتی انرژی برتر و فرا طبیعی است.

آتئیسم تنها یک بینش به جهان است. نه جهان بینی است، نه مکتب، نه دین و نه ایدئولوژی. برای همین است که یک آتئیست در کنار این بینش کلی خود یکی از جنبش های فلسفی و یا ایدئولوژی خاصی را در کنار آن بر می گزیند.

یک آتئیست می تواند اگزیستانسیالیست (هستی گرا)، اومانیست (انسان گرا)، لیبرالیست یا سوسیالیست یا آنارشیست یا مارکسیست یا کمونیست یا فمینیست باشد. یک آتئیست می تواند در روش فکری خود پراگماتیست (عمل گرا)، یا راسیونالیست (خرد گرا)، یا اسکپتیسیست (شک گرا)، یا ساینتیست (علم گرا)، یا فیزیکالیست (فیزیک گرا) و از همه جالب تر و برای توجه برخی از دوستان آتئیست و دیندار؛ یک آتئیست می تواند اگنوستیک (ندانم گرا) باشد.
 
البته توجه برخی از دوستان را به این نکته جلب می کنم که ندانم گرایی و شک گرایی یکی نیست. و البته بیشتر فیلسوفان آتئیست (مانند راسل) ندانم گرا هم هستند، آنها در مقابل خدای ادیان آتئیست هستند و در برابر خدای آفریننده بدون دخالتگری اگنوستیک هستند.

اینکه فردی آتئیست باشد لزوما به این معنی نیست که او انسانی اخلاقی و انسان گراست. حتی به این معنی نیست که او انسانی دموکراتیک و سکولار است یا این برداشت را نمی توان داشت که حتما انسانی خردمند و باهوش است. آتئیسم یک پز و شکلک درآوردن روشنفکرانه نیست، چون لزوما هرکس که آتئیست است انسان روشنفکری نیست. شاید بهتر باشد که بگوییم آتئیست بودن و رها از هرگونه خرافه و پیشفرض غلط بودن شرط لازم روشنفکری است، اما شرط کافی آن نیست.
اخلاق مداری، آزاداندیشی، خردورزی، و احترام به شان انسانیت یک چیز کاملا انسانی است که هر انسانی می تواند داشته باشد و برای داشتن این خصوصیات باید تلاش کند و خود را بسازد و مهم نیست که این فرد دیندار باشد و خدا باور یا ندانم گرا باشد و خداناباور. به صرف اینکه یک فرد خود را آتئیست بنامد دارای چنین فضایل انسانی نمی شود. هرچند بطور کلی بخاطر اینکه آتئیست ها در بند خرافات ادیان نیستند، از خود این خصوصیت ها را بیشتر نشان داده اند.

برای همین است که در میان آتئیست ها هم فردی مانند استالین یافت می شود، همانطور که در دینداران فردی مانند هیتلر و موسیلینی یا القاعده و جیش العدل و دیگر قاتلان و آدم کشان یافت می شود. تنها فرق این است که در دینداران بیشتر مواقع باور دینی آنهاست که آنها را به رفتارهای غیر انسانی می کشاند، یک عضو القاعده خود را بهترین دیندار می داند و برگزیده ی خداوند خود برای اجرای عدل الهی و گسترش دین واقعی می داند، اما نمی توان جنایت های استالین را به نام آتئیسم نوشت. چون او به واسطه ی آتئیست بودنش به این جنایت ها دست نزد، بلکه ایدئولوژی او چنین اجازه ای را به او داد. هیچگاه هم خود استالین نگفت من چون خداناباور هستم و برای برقراری خداناباوری در جهان به کشتار انسان ها دست می زنم. پس بنابرین شما می توانید جنایت های استالین را به نام ایدئولوژی او بنویسید.

کلا منظور سخن این بود که وقتی کامنت ها زیر پست دیروز را دیدم واقعن بهم ریختم که خیلی از افرادی که خود را آتئیست می دانند واقعا نمی دانند آتئیسم چیست! یکی می گوید مکتب است و اخلاقیات را بخشی از آتئیسم می کند دیگری ندانم گرایی را در مقابل آتئیست می بیند و برابر با شک اندکی به وجود خدا می داند. تنها چیزی که می توان گفت این است که همین کامنت ها نشان می دهد که کسی که آتئیست شده لزوما آدم فرهیخته و خردورزی نیست. لطفا بخاطر آبروی دیگران هم که شده کمی مطالعه کنید و از دادن این نظرات بدون مطالعه در جای دیگر خودداری کنید و از آتئیسم دین یا بت نسازید که تنها اشتباه و جهل خود را نشان می دهید.

بطور کلی:
آتئیسم تنها یک بینش به جهان است، یک دیدگاه و نگرش که حتی به سختی می توان نام آن را جهان بینی نهاد (worldview - آمده از واژه "Weltanschauung" از فلسفه و معرفت شناسی آلمانی).

آتئیسم یک دین نیست؛ چون لازمه دین، داشتن دستورات دینی و باید و نباید هاست.
آتئیسم یک مکتب فکری نیست؛ چون مکتب فکری به مجموعه ای از فیلسوفان گفته می شود که در یک سری از دیدگاه ها (نه فقط باور و ناباوری خدا) وجه مشترک دارند.
 
آتئیسم یک ایدئولوژی نیست؛ چون ایدئولوژی به مجموعه‌ای از باورها و ایده‌ها گفته می‌شود که به عنوان مرجع توجیه اعمال، رفتار و انتظارات افراد عمل می‌کند.